دوشنبه 10 دی ماه 1403 پیش نشست "هویت ایرانی در تاریخ نگاری محلی، نقش باستان شناسی در شناخت هویت ایرانی" در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز با حضور دانشجویان و اساتید برگزار گردید.

در ابتدا دکتر رضایی مدیر جلسه ضمن تشکر و تقدیر از مهمانان برنامه از آنها دعوت به سخنرانی نمود.

سپس دکتر لیدا مودت عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه شیراز به ارائه مباحثی در باب هویت ایرانی در تاریخ نگاری محلی پرداختند. وی زبان و فرهنگ مشترک را ویژگی های اصلی هویت معرفی نمودند و سپس به ارائه شاخصه های هویت ایرانی در تاریخ نگاری محلی پرداخت. وی وطن دوستی، هویت های شهری، تداوم و انتقال اندیشه ایران شهری را به عنوان شاخصه های هویت ایرانی در تاریخ نگاری محلی بیان نمودند.

در رابطه با وطن دوستی به معرفی آثاری نظیر کتاب "محاسن اصفهان" از ماه فروغی، "تاریخ سیستان" و"تاریخ بیهق" پرداخت که هر یک به طریقی به حب وطن و علاقمندی به هویت ایرانی و وطنی پرداخته اند. به گفته دکتر مودت شاخص ترین منبع در تواریخِ محلی، تاریخ سیستان است که نگاه عمیقی به هویت ایرانی دارد و همچنین به دوره باستان و اسلامی اشاره دارد که کلیت هویت ایرانی را می بیند.

به گفته دکتر مودت در باب "هویت های شهری" در آثار تاریخ محلی، معمولا ریشه لغوی شهرها مورد توجه قرار می گیرد؛ و همچنین قدمت تاریخی و زمان شکل گیری شهرها مورد توجه واقع شده و حتی مورخ می کوشد تاریخ باستانی و تاریخ اسلامی شهر را بهم پیوند دهد.

در زمینه شاخصه "تداوم و انتقال اندیشه ایران شهری" نیز به این موضوع پرداخته شد که تاریخ نگاری محلی جزئی از تاریخ ملی است. در آثار تاریخنگاری محلی به طور مکرر خودآگاهی ملی مورخ با اشاره به ایرانشهر دیده می شود. هدف مورخ از اشاره به ایرانشهر در آثار خویش، پیوند دادنِ منطقه خود به تاریخ ایران و ایران باستان است و کسب افتخار برای آن منطقه است.

دکتر مودت در انتهای بحث در باب نقش تاریخ نگاری محلی در هویت ایرانی گفت: تاریخ نگاری محلی در تداوم و انتقال اندیشه ایران شهری به دوره اسلامی نقش بسزایی داشته است. "فارس نامه" ابن بلخی ، "تاریخ کرمان" افضل الدین کرمان، "تاریخ بیهق"، "تاریخ سیستان" و "فضائل بلخ" از جمله آثاری هستند که عناصری نظیر توجه به ایران باستان، توجه به دین زرتشتی و استفاده از منابع زرتشتی، توجه به عناصر ایرانشهری، تلاش برای استفاده کمتر از لغات عربی و تمجید از زبان فارسی را که همگی عناصری از هویت ملی هستند، را مورد توجه قرا داده اند.

سپس دکتر مهسا فیضی عضو هیئت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه شیراز در باب موضوع "نقش باستان شناسی در هویت ایرانی" سخنرانی نمودند. ایشان مباحث خود را با سخنی از فرنان برودر بنیان گذار مکتب انال، آغاز نمودند: "فرهنگ و تمدن طولانی ترین داستان همگان است."

به گفته ایشان، فرنان برودر از سه سطح صحبت می کند: ۱- روایت نگاری ۲- پرداختن به دوره ها 3- تاثیر رویداد ها بر زندگی بشر

دکتر فیضی گفت: باستان شناسی ابزاری است که به پرسش های کلان پاسخ میدهد. باستان شناسی به حیطه های مختلفی همچون هویت وارد می شود. بحث نژاد نیز یکی دیگر از موارد مطرح شده در باستان شناسی است که ارتباط نزدیک و چالش برانگیزی با مسئله هویت دارد.

برای بحث نژاد نمی توان معیاری ثابت در نظر گرفت. اما بطور کلی باید گفت به نظر یک باستان شناس بحث از نژاد یک ساختار فرهنگی در حال تغییر است. مسائلی مثل ورود اسلام و سایر اقوام مهاجم به ایران و تاثیر آنها بر جمعیت و نژاد ایران از جمله مباحث مطرح شده در باستان شناسی هویت است. دکتر فیضی در انتها گفت تمدن و فرهنک مبحثی چندهزار ساله است که مفاهیم آن مدام در حال تغییر و تحول است و باستان شناسی هویت به این تغییرات در سطح کلان میپردازد.

در پایان نشست، جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد و اساتید و همچنین دانشجویان به بحث درباره مسائل مطرح شده پرداختند.


لینک فایل کامل پیش نشست "هویت ایرانی در تاریخ نگاری محلی، نقش باستان شناسی در شناخت هویت ایرانی"

https://tv.shirazu.ac.ir/article/5414859