برگزاری دومین پیش نشست همایش علوم انسانی و هویت ایرانیان با حضور دکتر حمید احمدی نظریه پرداز هویت

دومین پیش نشست همایش علوم انسانی در تاریخ 13 خرداد 1403 با موضوع «علوم انسانی – اجتماعی و هویت ایرانیان» با سخنرانی دکتر حمید احمدی استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران و با حضور دکتر شکرالله خاکرند رئیس پژوهشکده هویت و سبک زندگی و دکتر ابراهیم عباسی بوشهری عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه شیراز و ریاست مرکز مطالعات هویت ملی ایرانیان و جمعی از دانشجویان برگزار گردید.

به گفته دکتر احمدی علوم انسانی و علوم اجتماعی که تا حدی تفکیک آنها از یکدیگر مشکل می باشد، پایه و بنیان بحث هویت می باشند. علوم انسانی و رشته های علوم انسانی بستر ورود به بحث هویت هستند و بدون این علوم هرگز نمی توانیم به بحث هویت وارد شویم، زیرا بنیان های هویت در باب یک قوم یا ملت در بستر تاریخ، ادبیات، فرهنگ و اجتماع آنها قابل جستجوست. سپس علوم اجتماعی به منظور ایجاد ساختار و نظریه پردازی در زمینه هویت به کمک علوم انسانی می آید.

بحث هویت در ایران، بدون استفاده از علوم انسانی نه تنها هرگز راهگشا نخواهد بود، بلکه نمی تواند به سرمنزل مقصود نیز دست یابد. بحث هویت از ابتدا از علوم انسانی آغاز می شود و سپس علوم اجتماعی به کمک آن می آیند و در ایجاد ساختار تئوریک به آن مدد می رساند. ما بدون مطالعه، بررسی و اشراف کامل بر ادبیات، تاریخ، علوم سیاسی و اجتماع ایران که ذیل علوم انسانی قرار می گیرند، هرگز نمی توانیم به بحث هویت وارد شویم و برداشتی صحیح از آن داشته باشیم. تاریخ و ادبیات ایران با معرفی دقیق ساختار جامعه ایرن در طول قرون و اعصار نکات و جزئیات دقیق هویتی مردمان این مرز و بوم را معرفی و ارائه می کند و امکان شناخت هویت و اجزاء آن را ممکن می سازد. بنابراین بدون شناخت تاریخ، ادبیات و اجتماع و فرهنگ ورود به بحث هویت ممکن نخواد بود.

 علوم اجتماعی که شامل رشته هایی نظیر جامعه شناسی، اقتصاد، مدیریت وغیره می شوند، علومی جدید هستند که ریشه در غرب دارند. درواقع علوم اجتماعی، علومی وارداتی هستند و بنیاد بیرونی دارند و لازم است این علوم با مبانی اجتماع و تاریخ اجتماع ایران همساز و همخوان شود. نکته قابل ذکر اینجاست بحث هویت که دارای سابقه ای محدود است از بطن علوم اجتماعی آغاز می شود. این بحث تقریبا در پی شکل­گیری ملیت ها و بحث ناسیونالیسم آغاز شد. علوم اجتماعی در ارتباط با مسئله هویت کارکرد تئوری پردازی دارد. یعنی مبنای تئوریک در بحث هویت توسط علوم اجتماعی پی ریزی خواهد شد. اما لازم به ذکر است که به واسطه آنکه علوم اجتماعی فی نفسه در ایران بومی نیست و نظریات مختلف موجود در آن از جمله نظریات مربوط به حوزه هویت بر اساس مطالعه جوامع اروپایی شکل گرفته اند، لذا اگر این علوم به دقت بومی سازی نشوند، نه تنها هرگز در بحث هویت راهگشا نخواهد بود، بلکه به بیراهه می رود. بنابراین ضرورت دارد به ویژه در زمینه بحث های مربوط به هویت، تئوری های علوم اجتماعی بر اساس ادبیات و تاریخ کشور بومی­ سازی شود.

جان کلان اینکه علوم انسانی و علوم اجتماعی در بحث در باب مسئله هویت علومی لازم و ملزوم یکدیگرند و هرگز یکی به تنهایی نمی­تواند به کنه موضوع دست یابد. بلکه علوم انسانی با رشته هایی نظیر ادبیات و تاریخ بسترهای بحث را فراهم می کنند و علوم اجتماعی به تئوریزه کردن یافته ها می پردازد.